رستاخیز (فیلم)

رستاخیز یا حسین، آنکه گفت نه فیلم سینمایی ایرانی در گونه تاریخی که به وقایع نهضت امام حسین(ع) پرداخته است. احمد رضا درویش کارگردان و نویسنده فیلم، تولید این اثر سینمایی را در سال ۱۳۹۱ش به پایان رساند.

رستاخیز داستان واقعه کربلا با محوریت بُکَیر فرزند حر بن یزید ریاحی است که به قیام حضرت سید الشهدا، خلافت یزید بن معاویه، نحوه به حکومت رسیدن عبید الله بن زیاد در کوفه و خرده‌جریاناتی با محوریت تاریخی آن دوران می‌پردازد.

فیلم که برنده ۸ سیمرغ بلورین در سی‌ودومین جشنواره فیلم فجر بود، در اکران عمومی با مشکلات و انتقاداتی مواجه شد. برخی مراجع تقلید و چهره‌های مذهبی به این فیلم و مضمون آن انتقادات شدیدی داشته و آن را مطابق با واقعیت‌های تاریخی ندانستند. نمایش چهره اهل بیت(ع) به‌ویژه حضرت عباس(ع) علت عمده اعتراض و مخالفت برخی مراجع تقلید مانند آیت‌الله وحید خراسانی و آیت‌الله مکارم شیرازی به فیلم رستاخیز بود. اعتراضات دامنه‌دار باعث شد که این اثر سینمایی مدت کوتاهی پس از اولین نمایش عمومی از صف اکران در سینماهای ایران خارج شود.

کسب جایزه بهترین فیلم و بهترین کارگردانی در جشنواره فیلم فجر و جایزه بهترین فیلم در جشنواره بین‌المللی فیلم بغداد در سال ۲۰۱۵م از افتخارات فیلم رستاخیز است.

خلاصه داستان

داستان فیلم به وقایع پس از مرگ معاویه بن ابی سفیان می‎پردازد و با جریان ارسال نامه یزید جانشین وی به والی مدینه برای گرفتن بیعت از امام حسین(ع) آغاز می‌شود.
بُکیر بن‌ حُر جوانی پرشور و حقیقت‌جو به عنوان پیک ویژه‌ مأمور رساندن نامه است و در مدینه از مضمون نامه مبنی بر دستور قتل امام حسین(ع) آگاه می‌شود. وی در مکه امام(ع) را دیده و با افکار و اندیشه‌هایش آشنا می‌شود.
نامه‌نگاری اهالی کوفه و دعوت از امام سوم شیعیان و پس از آن وقایع محرم سال ۶۱ هجری و شهادت امام حسین(ع) و یارانش از موضوعاتی هستند که در این اثر سینمایی به تصویر درآمده‌اند.
بُکیر بن حُر، حامل نامه یزید به مدینه، در این حادثه به همراه پدرش حر بن یزید ریاحی حضور داشته و اولین کسانی هستند که مقابل کاروان امام قرار می‌گیرند؛ اما با گذشت حوادثی و در روز عاشورا، بکیر و پدرش حقانیت حسین(ع) را درک می‌کنند و به سپاه امام (ع) می‌پیوندند.

عوامل

عوامل فنی و برخی بازیگران فیلم عبارتند از:

• نویسنده و کارگردان: احمدرضا درویش
• تهیه کننده: تقی علیقلی‌زاده
• مدیر فیلمبرداری: حسین جعفریان
• طراح صحنه و لباس: مجید میرفخرایی
• طراح چهره پردازی: میرمحسن موسوی مدنی
• موسیقی: استفان واربک
• فیلمبردار: علیرضا برازنده

بازیگران:

• آرش آصفی در نقش بکیر بن حر
• حسن پورشیرازی در نقش عمر بن سعد
• فرهاد قائمیان در نقش حر بن یزید ریاحی
• بابک حمیدیان در نقش عبیدالله بن زیاد و یزید بن معاویه
• بهنام تشکر در نقش حَصین بن تمیم
• انوشیروان ارجمند در نقش قاضی شریح
• میرطاهر مظلومی در نقش ولید بن عقبه
  

پوریا پورسرخ، مهتاب کرامتی، پرویز پورحسینی، شقایق فراهانی، زهره حمیدی، سروش گودرزی، سید جواد یحیوی و لیلا بلوکات برخی دیگر از بازیگران فیلم هستند.

تولید

فیلمبرداری این فیلم از ۱۶ بهمن ۱۳۸۸ همزمان با اربعین حسینی در شهرستان بم آغاز شد و پس از پشت سر گذاشتن بیش از ۲۵۰ جلسه فیلمبرداری در شهرها و مناطقی چون بم، کلوت‌های شهداد کرمان، شاهرود، اصفهان، کاشان، فومن، شهرک پرند تهران و شهرک سینمایی دفاع مقدس در ۱۴ شهریور ۱۳۹۰ به پایان رسید.
این فیلم به سه زبان و با سه نام متفاوت برای نمایش آماده شده است. تمام مراحل فنی پس از فیلمبرداری طبق قرارداد با شرکت انگلیسی «مولینر» منعقد شد و یک سال و نیم در استودیوی در لندن تحت نظارت احمدرضا درویش به سرانجام رسید.

حواشی وانتقادات

اکران خصوصی: رستاخیز در ۲ دی سال ۹۲ش با حضور برخی اعضای دولت و خانواده‌های آنها و با سخنرانی وزیر ارشاد اکرانی خصوصی داشت که طی آن جنتی وزیر وقت ارشاد فیلم را اثری برجسته و مورد تأیید بسیاری از شخصیت‌های برجسته و برخی مراجع و علما معرفی کرد و قول همکاری در اکران بین المللی فیلم را داد.

اکران در جشنواره فجر و آغاز اعتراض‌ها: فیلم در ۱۶ بهمن ۱۳۹۲ش و در سی‌ودومین جشنواره فیلم فجر به صورت رسمی اکران شد و پس از موفقیت در کسب ۸ جایزه از آن، با سیر انتقادات و مخالفت‌ها مواجه گردید. این انتقادات بیشتر به دلیل نمایش چهره اهل بیت به خصوص حضرت عباس(ع) و علی اکبر بود. برخی مراجع با صدور بیانیه یا نوشتن نامه به معاونت سینمایی وزارت ارشاد مخالفت و انتقاد خود را به این اثر ابراز داشتند؛ تا جایی که آیت‌ الله مکارم شیرازی در نامه‌ای به حجت‌ الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی نوشت: «آیا بنا بر این است که سازمان سینمایی قداست مقدّسات را بشکند و از خطوط قرمز بگذرد؟!». دفتر آیت الله وحید خراسانی نیز اعلام کرد که دیدن این فیلم توسط مقلدان وی جایز نیست.

در میان این جنجال‌ها سازندگان فیلم «رستاخیز» نیز مدعی شدند که پس از مشاوره با شخصیت‌های مذهبی و مراجع تقلید شیعیان مثل آیت الله سیستانی، اقدام به نمایش چهره اهل بیت کرده‌اند؛ اما دفتر آیت الله سیستانی این ادعا را تکذیب کرد.

توقف نمایش: در پی این اعتراض‌ها اکران عمومی فیلم با اما و اگرهای فراوانی روبرو شد؛ ولی پس از کش و قوس‌های فراوان و اظهارات متعارض مسئولان سینمایی کشور و سازندگان اثر، رستاخیز صبح ۲۴ تیر ۱۳۹۴ش به اکران درآمد؛ اما عصر همان روز، نمایش فیلم متوقف شد و وزارت ارشاد با انتشار بیانه‌ای اعلام کرد که اکران فیلم سینمایی «رستاخیز» تا تأمین نظر برخی مراجع تقلید به تعویق می‌افتد.
پس از آن نیز ایوبی رییس سازمان سینمایی کشور در مصاحبه‎ای درباره اکران رستاخیز اعلام کرد: «برخی مخالف نشان دادن چهره بودند که از ما خواستند به هیچ‌وجه چهره حضرت ابوالفضل را نشان ندهند و به طور قطع می‌گویم این دولت حاضر نیست در مقابل علما در این خصوص بایستد.»
اکران در خارج از کشور: رستاخیز در برخی کشورهای شیعه دیگر مانند عراق و در شهر نجف و در جشنواره الغدیر نیز اکران شد و با استقبال تماشاگران روبرو شد و این نمایش‌ها خالی از هرگونه حاشیه‌ای بود.

جستارهای وابسته

• روز واقعه (فیلم)

پانویس

منابع